Idea utworzenia papieskiego Centrum zrodziła się w 2006 r., jako odpowiedź Kościoła krakowskiego na słowa papieża Jana Pawła II wypowiedziane w dniu inauguracji pontyfikatu – 22 października 1978 r.: Nie lękajcie się! Otwórzcie drzwi Chrystusowi. Inicjatorem powstania Centrum jest Metropolita Krakowski kard. Stanisław Dziwisz. Budowę rozpoczęto w 2009 r.

 

Miejsce kultu

Papieskie centrum powstałe na Białych Morzach w Krakowie jest nie tylko miejscem utrwalenia w widzialnym znaku osoby największego z rodu Polaków wraz z całym duchowym dziedzictwem jego pontyfikatu, ale jest przestrzenią, w której odbywa się kult świętego papieża, rozpoczęty w 2011 r. po jego beatyfikacji. Wtedy bowiem w sposób symboliczny – w znaku relikwii – Jan Paweł II powrócił do Krakowa. Tutaj pielgrzymują wierni z Polski i ze świata. Tutaj trwa nowy rozdział posługi Jana Pawła II wśród nas; jest to obecność w tajemnicy świętych obcowania. Liczne świadectwa pielgrzymów, a także cudowne uzdrowienia fizyczne i duchowe są potwierdzeniem, że czcicielom Jana Pawła II w papieskim sanktuarium Miłosierny Bóg udziela wielu łask.

Jeszcze niedawno w tym miejscu znajdowały się potężne baseny Solvayu, gdzie składowano białe odpady Krakowskich Zakładów Sodowych, stąd nazwa – Białe Morza. Tutaj do pracy przychodził młody Karol Wojtyła. W czasie wmurowania kamienia węgielnego, który w 2006 r. poświęcił w Krakowie papież Benedykt XVI, kard. Stanisław Dziwisz powiedział, że to miejsce [red. Białe Morza] ma swoją kartę w historii Papieża Polaka, kartę zapisaną pracą i modlitwą. Tak jak kościół zbudowany jest na skale, a tą skałą jest Piotr, tak chcemy, by centrum było zbudowane na skale, na Piotrze, któremu na imię Jan Paweł II. Jego życie i umieranie, świętość i zwyczajność, działalność i modlitwa są fundamentami, na których chcemy z Bożą pomocą budować. W tym miejscu pragniemy umacniać się duchową obecnością Ojca Świętego, czerpać ze skarbca Jego myśli, refleksji, rozważań i modlitw, aby odnajdywać w nich prawdę o Bogu i o człowieku oraz światło i pomoc w życiu osobistym, rodzinnym, we wspólnocie Kościoła i narodu.

W drodze do pracy młody Wojtyła nawiedzał kaplicę w Łagiewnikach, w której do dziś znajduje się obraz Jezusa Miłosiernego. To miało ogromny wpływ na wiele decyzji późniejszego Arcybiskupa Krakowskiego, a potem Papieża. Dlatego również papieskie Centrum powstało w bliskości Łagiewnik. Na placu przed kościołem został postawiony pomnik – można powiedzieć idącego do Łagiewnik – Jana Pawła II. Jest to kolejny znak, że tak jak kiedyś, tak i dziś św. Jan Paweł II pokazuje nam drogę do Bożego Miłosierdzia.

 

Etapy budowy

Nawiedzając kompleks Centrum Jana Pawła II „Nie lękajcie się!”, można odnieść wrażenie, że spaceruje się po uliczkach Rzymu i Krakowa. W architekturze Centrum dominuje biały kamień, szarobiałe uliczki, mostki, przełączki i zaułki, charakterystyczne dla włoskich miast. Uzupełnieniem jest czerwona cegła, przypominająca uroki architektoniczne Krakowa.

W pierwszym etapie inwestycji, obok Kościoła Relikwii otwartego w roku beatyfikacji (2011 r.) powstały także: Centrum Wolontariatu oraz Instytut Jana Pawła II – obecna siedziba Instytutu Dialogu Międzykulturowego. Otwarcie i pobłogosławienie Kościoła Górnego (2013 r.) wpisało się w drugi etap inwestycji, który objął także budowę wieży widokowej, udostępnionej już dla pielgrzymów. Obecnie finalizowane są prace wykończeniowe w budynku, w którym znajdzie się siedziba m.in. Muzeum Jana Pawła II oraz domu dla pielgrzymów. W przyszłości w papieskim Centrum na Białych Morzach mają powstać kolejne obiekty: Centrum Konferencyjne, Dom Pielgrzyma, Centrum Rekolekcyjne i Rehabilitacyjne.

 

Sanktuarium – miejsce modlitwy

Sercem wszystkich budynków kompleksu jest dwupoziomowa świątynia dedykowana św. Janowi Pawłowi II. W Kościele Relikwii znajdującym się w dolnej części w dniu otwarcia Sanktuarium – 11 czerwca 2011 r. – umieszczono relikwie Jana Pawła II. Jest krew papieża, która do dnia dzisiejszego w postaci płynnej znajduje się w specjalnym relikwiarzu pod płytą ołtarza. To właśnie przy tym ołtarzu modlą się największe rzesze pielgrzymów. Na ścianach Kościoła Relikwii umieszczone są obrazy przedstawiające wizyty Papieża w sanktuariach maryjnych (Fatimie, Lourdes, Mariazell, Altötting, Częstochowie i Kalwarii Zebrzydowskiej), które z czasem zostaną zastąpione mozaikami. Ścianę główną zdobi obraz Jana Pawła II w otoczeniu (w większości) polskich świętych, których on kanonizował. W dolnej świątyni znajdują się również oratoria: Matki Bożej Piekarskiej, Matki Bożej „Salus Populi Romani”, Matki Bożej Ludźmierskiej, Matki Bożej z Loreto, Najświętszego Serca Pana Jezusa, św. Królowej Jadwigi i św. Jakuba. Po przeciwnej stronie oratoriów są kaplice: pojednania, św. Kingi oraz kolumbaria i krypta, gdzie spoczywają kardynałowie: Andrzej Maria Deskur i Stanisław Nagy SCJ. Natomiast w Kaplicy Kapłańskiej, zbudowanej na wzór krypty św. Leonarda, w której ks. Karol Wojtyła odprawił swoją pierwszą Mszę św. w Dzień Zaduszny 1946 r., znajduje się oryginalna płyta z grobu Jana Pawła II przywieziona z Grot Watykańskich.

 

Kościół jubileuszowy

Na fasadzie górnej świątyni znajdują się słowa Jana Pawła II: NOLITE TIMERE (Nie lękajcie się!) i niżej APERITE PORTAS CHRISTO (Otwórzcie drzwi Chrystusowi). Do świątyni prowadzi troje odlanych w brązie drzwi z płaskorzeźbami scen z życia Karola Wojtyły (lewe) i Jana Pawła II (prawe). Centralne drzwi, autorstwa Józefa Polewki, pokazują moment wejścia Jana Pawła II przez Drzwi Święte Bazyliki św. Piotra w czasie inauguracji Roku Jubileuszowego. W ten sposób Papież zachęca nas do wejścia we wspólnotę Kościoła, razem ze świętymi widocznymi na prawym skrzydle drzwi, których on wyniósł na ołtarze w czasie swojego pontyfikatu. Obecnie – w Roku Świętym – centralne drzwi są również Bramą Miłosierdzia. Wchodząc do kościoła jubileuszowego, możemy uzyskać odpust.

 

Mozaiki

Wystrój górnego kościoła to dekoracja mozaikowa autorstwa o. Marko Rupnika SJ, pochodzącego ze Słowenii. Jego dzieła zdobią m.in. sanktuaria w Lourdes, Fatimie, San Giovanni Rotondo, Kaplicę Redemptoris Mater na Watykanie. Ojciec Marko tworzy mozaiki w charakterystycznym wschodnim typie: duże kamienie, przedstawiane postacie mają pociągłe twarze, duże oczy, wydatne kości policzkowe.

Ściana ołtarza głównego ozdobiona jest mozaiką ukazującą historię zbawienia. U góry widzimy wizytę trzech aniołów u Abrahama i Sary pod dębami Mamre; niżej pokłon Trzech Mędrców ze Wschodu, którym towarzyszy św. Jan Paweł II; a u dołu scena, w której Chrystus po „stopniach krzyża” schodzi do piekieł, aby wyprowadzić stamtąd Adama i Ewę. Po prawej stronie umieszczone są sceny Zmartwychwstałego Chrystusa spotykającego Marię Magdalenę i Ukoronowania Maryi, po lewej Ukrzyżowanie i Zwiastowanie. Absydę ołtarzową wieńczy symboliczne Zmartwychwstanie i baranek paschalny w otoczeniu polskich świętych. Ściany boczne zdobią sceny: przejścia Izraelitów przez Morze Czerwone i Anioła wyprowadzającego św. Piotra i św. Pawła z więzienia oraz Zesłania Ducha Świętego z momentem Wniebowzięcia Matki Bożej. Pod kopułą przedstawiono: Adama i Ewę w raju, wyrzucenie złych duchów, uspokojenie burzy na jeziorze, wesele w Kanie Galilejskiej, uzdrowienie ślepego od urodzenia i przebaczenie cudzołożnicy, Ostatnią Wieczerzę. W kaplicy Najświętszego Sakramentu widzimy modlitwę Jezusa w Ogrójcu, Pana spotykającego kobiety i Chrystusa w Emaus łamiącego chleb. W Kaplicy Chrzcielnej jest mozaika Matki Bożej trzymającej w ramionach martwe ciało Syna, Chrystusa – Ecce Homo oraz Piotra w chwili zaparcia się Jezusa. W kaplicy tej znajduje się kopia łaskami słynącego Krzyża z Bazyliki w Mogile, z którego symbolicznie wypływają krew i woda. Dekoracją mozaikową zostały przyozdobione kolejne kaplice: Wyzwolenia narodu polskiego, która treścią nawiązuje do odzyskania przez Polskę wolności, oraz kaplica Amerykańska z wizerunkiem Matki Bożej z Guadalupe.

Ostatnią relikwią, którą posiada papieskie sanktuarium, jest sutanna Jana Pawła II, naznaczona jego krwią. Papież był w nią ubrany 13 maja 1981 r. – w dniu zamachu na jego życie.

 

Nabożeństwa

Sanktuarium św. Jana Pawła II ma szeroką ofertę dla wiernych. Wśród nich warto wspomnieć np. Msze św. dla rodzin, codzienne nabożeństwo do św. Jana Pawła II. W trwającym Roku Miłosierdzia pojawiły się m.in. Msze św. o uzdrowienie, specjalne nabożeństwa pierwszopiątkowe dla małżonków. Choć sanktuarium nie jest parafią, działa tutaj chór, a z różnych parafii rekrutują się ministranci. Tutaj zbiera się również wspólnota neokatechumenatu, tu swe miejsce znalazły samotne matki. 30 lipca br. do sanktuarium przybędzie papież Franciszek.