Obecnie ok. 200 milionów ludzi nie może swobodnie wyznawać swojej wiary. W 38 krajach mamy systematyczne prześladowania, a chrześcijanie najbardziej cierpią z rąk islamskich ekstremistów – wynika z dorocznego raportu o sytuacji religii w 196 krajach.

Został on opracowany przez Papieskie Stowarzyszenie Pomoc Kościołowi w Potrzebie. Raport wskazuje, że w ponad 80 krajach prawo człowieka do wolności religijnej nie jest akceptowane lub przestrzegane, a 75% przypadków religijnych prześladowań dotyczy chrześcijan. W ponad 40 krajach są oni wręcz dyskryminowani i uciskani.

Podstawowe dokumenty

W raporcie wskazuje się na znaczenie wagi swobodnego wyznawania wiary, o czym mówi m.in. deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae, uchwalona w 1965 r. na II Soborze Watykańskim. Wskazuje ona na konieczność przyznania wszystkim obywatelom i stwierdza jasno, że władze świeckie nie mogą narzucać obywatelom wyznawania lub wyrzekania się jakiejś religii. Jednocześnie mają one prawo bronić społeczeństwa przed nadużyciami popełnianymi pod pretekstem wolności religijnej.

O prawie do wolności religijnej mówi także 18. Artykuł Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ z 1948 r., który stwierdza: Każdy człowiek ma prawo wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje swobodę zmiany wyznania lub wiary oraz swobodę głoszenia swego wyznania lub wiary, bądź indywidualnie bądź wespół z innymi ludźmi, publicznie i prywatnie, poprzez nauczanie, praktykowanie, uprawianie kultu i przestrzeganie obyczajów.

Dyskryminacja i prześladowanie

Raport analizuje przestrzeganie wolności religijnej na świecie i obejmuje dwuletni okres do czerwca 2016 r. oraz ocenia sytuację pod tym kątem w 196 krajach. (...) W 38 doszło do łamania wolności religijnej. (...) W tej grupie 23 kraje znalazły się w kategorii „dyskryminacja”, a pozostałych 15 w kategorii „prześladowania”.

Od czasu publikacji ostatniego raportu nt. wolności religijnej na świecie (w 2014 r.) sytuacja uległa znacznemu pogorszeniu w zakresie wolności religijnej w 14 krajach (37%), a w 21 krajach (55%) nie zaobserwowano widocznych zmian. Tylko w 3 krajach (8%) sytuacja uległa poprawie: w Bhutanie, Egipcie i Katarze. Natomiast wśród krajów zaliczonych do kategorii „prześladowania”, przestrzeganie wolności religii w 11 z nich wyraźnie się pogorszyło. Są nimi: Afganistan, Irak, północna Nigeria, Korea Północna, Arabia Saudyjska, Somalia i Syria. Odnotowano rosnącą przepaść pomiędzy grupą krajów, w których występują ekstremalne przypadki łamania wolności religijnej, a krajami, w których problemy te są mniej wyraziste, np. w Algierii, Azerbejdżanie czy Wietnamie.

Hiperekstremizm islamski

Raport wprowadza nową – kluczową kategorię prześladowców, jaką jest „hiperekstremizm islamski” oraz „ultrafundamentalizm”, czyli zjawiska przemocy motywowanej religijnie. Chodzi przede wszystkim o takie grupy terrorystyczne, jak Państwo Islamskie w Syrii i Iraku, Boko Haram chcące zdechrystianizować Nigerię oraz fundamentalistów z Asz-Szabab w Somalii i Kenii.

 Zagrożenie ze strony wojującego islamu wystąpiło w co piątym ze 196 krajów (20%), gdzie stwierdzono jeden lub więcej przypadków przemocy ze strony ugrupowań kierujących się ekstremistyczną ideologią islamską. Dotkniętych nimi zostało co najmniej 5 krajów Europy Zachodniej i 17 krajów afrykańskich. W samym Iraku od 2014 r. zabito ok. 5 tysięcy jazydów, a 2 tysiące zniewolono. Ponadto z Równiny Niniwy Państwo Islamskie wypędziło ok. 150 tysięcy chrześcijan. (...)

Raport obala też powszechne przekonanie, że w większości wypadków winę za prześladowania religijne ponoszą rządy danych krajów. Na 12 z 23 krajów, sprawcami najgorszych przypadków prześladowań są organizacje niepaństwowe, przede wszystkim ugrupowania fundamentalistyczne lub militarne.

Raport pokazuje również, że w Azji Środkowej, w krajach takich jak Uzbekistan i Azerbejdżan, reżimy autorytarne ultraekstremizm traktują jako pretekst do nieproporcjonalnych działań wobec mniejszości religijnych oraz ograniczenia wszelkiego rodzaju swobód obywatelskich, w tym wolności religijnej.

W związku ze zjawiskiem islamistycznego hiperekstremizmu raport wspiera powszechne przekonanie, że Państwo Islamskie i inne ultra fundamentalistyczne ugrupowania, dopuszczając się eksterminacji chrześcijan, jazydów, wyznawców mandaizmu i innych mniejszości, łamią zasady Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. (...)

Skrajne przykłady

W krajach dochodzi do ekstremalnych naruszeń prawa do wolności religijnej. W Korei Północnej w imię zasady zbiorowej odpowiedzialności zamordowano ostatnio za posiadanie Biblii młodą kobietę, a następnie wymordowano za to „przestępstwo” całą jej rodzinę. Natomiast w Erytrei 3 tysiące chrześcijan więzionych jest za swą wiarę. Praktykowanie religii w tych krajach jest nadal karane pozbawieniem wszelkich praw i wolności w postaci długoterminowego aresztowania bez rzetelnego procesu, często z użyciem przemocy i zabójstwem.

W krajach reżimów autorytarnych, takich jak komunistyczne Chiny i Turkmenistan, dochodzi do ostrych działań przeciwko wspólnotom religijnym, które nie chcą podążać za linią rządzącej partii. I tak np. w chińskiej prowincji Zhejiang i z nią sąsiadujących zdjęto i zniszczono krzyże z ponad 2 tys. chrześcijańskich kościołów

W krajach takich jak Indie, Pakistan i Birma (Myanmar), gdzie dana religia jest identyfikowana z państwem narodowym, podejmowane są działania w celu obrony praw tej religii kosztem praw inaczej wierzących. Prowadzi to m.in. do ograniczenia wolności mniejszości religijnych, barier dla możliwości zmiany religii i surowych kar za bluźnierstwo. (...)

Jak wspierać wolność religijną?

(...) Ważne są wszelkie inicjatywy najwyższych przywódców religii świata na rzecz dialogu i porozumienia w czasach rosnącego zaniepokojenia wzrostem religijnie motywowanej nietolerancji i nienawiści. Przykładem jest spotkanie w maju 2016 r. papieża Franciszka z wielkim imamem Uniwersytetu Al-Azhar w Kairze, szejkiem Ahmedem Mohammed al-Tayyebem w Watykanie, które dało nadzieję, że przywódcy religijni mogą wiele zrobić przeciwko przemocy i ekstremizmowi.

Biuletyn liderów i asystentów ruchów oraz stowarzyszeń katolickich (fragmenty Raportu)