Miejscowość Licheń Stary liczy ponad półtora tysiąca mieszkańców. Położona jest niemal w geograficznym środku Polski, tj. 16 km na północ od Konina, we wschodniej części województwa wielkopolskiego, w powiecie konińskim, w gminie Ślesin, nad Jeziorem Licheńskim, wśród malowniczych lasów i łąk.

Sanktuarium

Bazylika Matki Bożej Bolesnej została wybudowana w latach 1994-2004 wyłącznie z ofiar wiernych i bez wsparcia ze strony państwa. W początkach XXI wieku powstał więc tam prężny ośrodek kultu maryjnego, posiadający dobrą bazę noclegową i wypoczynkową z doskonale zadbanymi zielonymi terenami, ogrodami i dróżkami. Przybywają do sanktuarium co roku ponad 2 miliony pielgrzymów. Dnia 7 czerwca 1999 roku papież Jan Paweł II osobiście poświęcił będącą jeszcze w budowie bazylikę. Obecnie jest to największa chrześcijańska świątynia w naszym kraju i ósma co do wielkości w Europie, a jedenasta na świecie. Jest ona jednym z najsłynniejszych ośrodków kultu maryjnego w Polsce. Bazylika ma 139 m długości. Szerokość elewacji frontowej wynosi 162 m, nawy głównej z kaplicami bocznymi – 77 m, w osi transeptów – 144 m, wysokość nawy głównej liczy 44 m, a transeptów – 33 m. Część centralna wznosi się na wysokość 85 m. Wieża z krzyżem liczy 141,5 m wysokości. Kubatura bazyliki wynosi 300 000 m3, a powierzchnia 23 000 m2. W nawie głównej świątyni znajduje się 7000 miejsc siedzących i 10 000 stojących. Dzwonnica przy świątyni ma 64 m wysokości i zawieszono w niej na wysokości 22 m nad ziemią dzwon o imieniu „Maryja Bogurodzica”, będący największym dzwonem w Polsce, a trzecim co do wielkości w Europie; waży on prawie 15 t (z jarzmem 19 t), samo jego serce ma wagę 400 kg. Obwód dzwonu mierzy 9 m, a wysokość – ponad 4 m.

W tym sanktuarium, prowadzonym przez księży marianów, znajduje się otoczony kultem obraz Matki Bożej Licheńskiej (czczonej tutaj w tytule – Bolesnej Królowej Polski). Wizerunek Maryi znajduje się w głównym ołtarzu bazyliki. Jest to olejna kopia obrazu Matki Bożej Cierpliwie Słuchającej z Rokitna Wielkopolskiego. Licheński obraz Madonny namalowany został przez nieznanego artystę na cienkiej modrzewiowej desce (o wymiarach 15,5 x 9,5 cm) w drugiej połowie XVIII wieku.

Historia obrazu i objawień

Obraz trafił w okolice Lichenia w 1836 roku. Przyniósł go żołnierz napoleoński Tomasz Kłossowski. Brał on udział w bitwie pod Lipskiem wraz z innymi polskimi żołnierzami, walcząc u boku Napoleona. Został ciężko ranny i w żarliwej modlitwie prosił Maryję, żeby nie umarł na obcej ziemi. Jak głosi podanie, Matka Boża miała ukazać się mu w królewskiej koronie. Płacząc, tuliła do piersi Orła Białego. Powiedziała rannemu żołnierzowi, że wyzdrowieje, ale gdy wróci do domu, ma umieścić Jej wizerunek w rodzinnych stronach, w miejscu publicznym. Przez 23 lata Tomasz Kłossowski wędrował po kraju, szukając objawionego mu wizerunku Maryi. Znalazł go wreszcie w 1836 roku w miejscowości Lgota, gdy wracał z pielgrzymki do Częstochowy. Uzyskawszy zgodę właściciela, zabrał go do domu, ale dopiero w 1844 roku powiesił go w małej kapliczce na sośnie w lesie grąblińskim (2 km od Lichenia). W 1850 roku miały tam miejsce objawienia, których doznawał pasterz Mikołaj Sikatka, pasący bydło w pobliżu kapliczki. Maryja wzywała do nawrócenia i pokuty, zerwania z pijaństwem, prosiła o modlitwę i udział w Eucharystii. Objawienia trwały przez dwa lata. Matka Boża zawsze miała na piersi Orła Białego. Zapowiedziała niepodległość Ojczyzny, ale także kary i klęski. Prosiła o częste odmawianie różańca i przeniesienie obrazu do kościoła. Pasterz rozgłaszał orędzie Maryi, ale mu nie wierzono. Został też zaaresztowany przez władze carskie. Dopiero kiedy – zgodnie z przepowiednią – nastała w tym rejonie epidemia cholery, wierni przypomnieli sobie o tych zapowiedziach i o ostrzeżeniach. Wtedy zaczęli licznie przybywać do kościoła przed obraz i prosić o pomoc. Wielu chorych i umierających doznawało cudownych uzdrowień. Był to początek kultu obrazu Matki Bożej Licheńskiej. 29 września 1852 roku przeniesiono obraz do drewnianego kościoła parafialnego w Licheniu. Potem w 1857 roku wybudowano nowy murowany kościół pod wezwaniem św. Doroty i umieszczono w nim obraz. W 1949 roku parafię w Licheniu objęli księża marianie. Po 149 latach obraz został przeniesiony do bazyliki w Licheniu Starym, wybudowanej specjalnie dla Licheńskiej Pani jako wotum narodu polskiego na Jubileusz 2000 lat odkupienia. Ten to cudowny obraz został ukoronowany 15 sierpnia 1967 roku przez prymasa Polski, ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego. Widoczną obecnie na obrazie złotą sukienkę, koronę i dwa anioły podtrzymujące koronę wykonał artysta plastyk Wacław Makowski. Stefan Wędołowski wyrzeźbił w drewnie lipowym nową ramę do obrazu; jest ona pokryta dwudziestoczterokaratowym złotem. Widzimy na niej dwie daty: chrztu Polski – 966 i rok milenium – 1966. Pod ramą, na wstędze artysta umieścił napis: Polska Zawsze Wierna.

Wizerunek Madonny

Obraz ukazuje górną część postaci Maryi z głową zwróconą w lewo i pochyloną ku dołowi. Wyraz Jej twarzy jest pełen smutku i majestatu. Maryja ma półprzymknięte, spuszczone w dół oczy, które nadają Jej młodej twarzy wyraz melancholijnego zamyślenia. Matka Boża spogląda na rozpostartego na Jej piersiach Białego Orła w koronie. Wizerunek Madonny przyozdobiony jest złotą sukienką. Jej głowę okrywa spływająca na ramiona i wytłoczona ze złotej blachy szata, bogato zdobiona ornamentami roślinno-kwiatowymi i wysadzana rozetami z kamieni jubilerskich. Brzegi sukienki zostały po obu stronach przyozdobione symbolami męki Pańskiej. Po prawej stronie znajdują się: gwoździe, ciernie, krzyż, włócznia, gąbka, naczynie do umycia rąk, ręka, bicze, kości do gry, Baranek paschalny. Po lewej stronie widnieje: podobizna twarzy na chuście Weroniki, kogut, drabina i kielich. Te jakże charakterystyczne dla licheńskiej Madonny i umieszczone na skraju sukienki symbole Męki Pańskiej nawiązują do tytułu Bolesnej Królowej. Nad głową Madonny widnieją dwaj zwróceni ku sobie aniołowie unoszący koronę, zakończoną kulą z ozdobnym krzyżem. Zarówno sama sukienka, jak i korona na głowie Matki Najświętszej oraz podtrzymujący koronę aniołowie – wszystko to zostało wykonane z jednego kawałka złotej blachy. Szyję Maryi zdobi namalowanych pięć sznurów pereł.

Obecnie widoczny obraz jest wprawiony w otwór wyżłobiony w większej desce o wymiarach 16 x 25 cm, przez co powiększono wizualnie pierwotne wymiary obrazu. Obraz zdobią dwie korony i dwadzieścia gwiazd. Pod postacią Madonny znajduje się wstęga z napisem: Królowo Polski, udziel pokoju dniom naszym! Maryja w obrazie została umieszczona na purpurowym tle. U podstawy korony znalazło się kilka rubinów – szlachetnych kamieni o czerwonej barwie. Symbolizują one godność królewską Maryi i Jej cierpienie z powodu śmierci Syna, Jezusa Chrystusa. Stanowi to również nawiązanie do tytułu Bolesnej Królowej, jakim Licheńską Panią zwykli nazywać przybywający do Niej pielgrzymi. Korona jest też przyozdobiona piętnastoma perłami i sześcioma cyrkoniami, które podkreślają tajemnicę Niepokalanego Poczęcia i symbolizują czystość Maryi w całym Jej życiu. Obie złote korony nad głową Matki Bożej wieńczy krzyż. W centralnym punkcie niższej korony umieszczono rubin,symbolizujący Mękę Syna Bożego. Cudowny Obraz w 1967 roku udekorował papieską koroną sługa Boży Prymas Tysiąclecia, kard. Stefan Wyszyński.

Uroczystości odpustowe w bazylice są obchodzone w następujące dni roku: 6 lutego – św. Doroty, 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, 15 września – Matki Bożej Bolesnej oraz w pierwszą niedzielę października – Matki Bożej Różańcowej.