W argentyńskiej prowincji Misiones są pozostałości tzw. redukcji misyjnych z XVII/XVIII w. – osad zakładanych i prowadzonych głównie przez jezuitów.

Ich celem był osiadły tryb życia, chrystianizacja i rozwój kulturalny, nauka rzemiosła i rozwój różnych zawodów. Poszczególne osady miały swój charakterystyczny wygląd i zabudowę. Zazwyczaj w centrum wielkiego prostokątnego placu (podobnego do naszego rynku), wokół którego były zbudowane budynki mieszkalne i warsztaty, znajdował się kościół z dzwonnicą. Do kościoła zwykle przylegał budynek, w którym mieszkali misjonarze. Mieściło się w nim całe ich zaplecze gospodarcze i kulturalne. Budynek był zbudowany i wyposażony na wzór ówczesnych europejskich klasztorów, zwłaszcza hiszpańskich lub portugalskich, w zależności od ojczystego pochodzenia zakonników. Budynki i kościoły, wznoszone z kamienia, były zdobione różnymi elementami indiańskiej kultury i roślinności.

Redukcje zazwyczaj organizowano na terenach uprawnych i w pobliżu rzek, dostarczających różnorodnego pożywienia i będących drogami komunikacji. Przez długie lata rozwijały się i kwitły mimo różnorakich przeszkód i zazdrości okazywanych przez hiszpańskich i portugalskich kolonizatorów. Kres im położyła kasata zakonu jezuitów w roku 1773, kiedy większość misjonarzy jezuickich uwięziono i wypędzono do Europy, a Indian skazano na dalszą poniewierkę i niewolnictwo. Pozostali przy życiu Indianie nie potrafili już sami oprzeć się kolonizatorom.

Powoli budynki popadły w ruinę i porosły dziką roślinnością. Dopiero w XX w. niektóre z nich zostały odkryte i zamienione na muzeum, budząc ogólny podziw i uznanie. W naszych czasach potomków Indian Guarani można jeszcze spotkać wśród historycznych zabytków, gdzie sprzedają różne wyroby pamiątkarskie, aby zarobić na godziwe życie.

Guarani w Argentynie

Odwiedziliśmy wioskę indiańską w Argentynie. Można z podziwem popatrzeć, jak żyją i mieszkają pierwsi właściciele „czerwonej” ziemi – Guarani. Nazwa „guarani” przypisana jest do jednego z języków, którym Indianie posługują się na co dzień. Na wygląd domów wpływają warunki geograficzne i klimatyczne. To domy proste, o dużych wymiarach, aby mogły pomieścić 30 lub więcej rodzin. Ściany są zrobione z gliny, natomiast dach jest z bambusa, pokryty trzciną lub gałązkami palmowymi. Od środka całą konstrukcję podtrzymują drewniane słupy, które oddzielają mieszkania dla poszczególnych rodzin. Domy te służą głównie do spania, chronią przed deszczem i dzikimi zwierzętami. W środku wioski znajduje się plac tętniący życiem i skupiający działalność całej społeczności. Indianie Guarani są niskiego wzrostu, mają szerokie ramiona, bystry wzrok i szerokie usta.

Podstawowym źródłem pożywienia tutejszych mieszkańców jest uprawa ziemi, owoce drzew, polowanie i rybołówstwo. Uprawa ziemi polega na poszukiwaniu terenów, gdzie jest dużo chwastów i spróchniałych drzew, które się karczuje i spala. Popiół służy jako naturalny nawóz użyźniający glebę. Na tak przygotowanym terenie zasiewany jest maniok, bataty, kukurydza.

Tereny, które w XVII w. nazywano Misiones, miały dużo większy zasięg niż dzisiaj. Nie można mówić o historii i geografii tych terenów, nie wspomniawszy o pierwszej ewangelizacji i redukcjach indiańskich założonych i zarządzanych przez jezuitów. Te wydarzenia wpłynęły w dużym stopniu na życie i kulturę Indian Guarani.