W listopadzie 1989 r. upadł mur berliński. Elektryzujące zdjęcia ludzi burzących betonowy symbol podziału świata są wymownym świadectwem upadku komunistycznej potęgi i końca zimnej wojny. Ćwierć wieku temu sowieckie „imperium zewnętrzne” – czyli kraje satelickie w środkowo-wschodniej Europie – wymknęło się spod kontroli Moskwy i rozpoczęło mozolną drogę do demokracji i kapitalizmu.

Żałoba – przede wszystkim stan uczuć po stracie bliskiej osoby, ale także jej zewnętrzne formy, jak określony strój, zachowanie itp. – znana była i jest niemal we wszystkich kulturach świata.

Fragmenty bulli papieża Piusa VII Sollicitudo omnium ecclesiarum (1814 r.) przywracającej Towarzystwo Jezusowe w całym świecie.

We wrześniu 1939 r. wkroczeniu do Polski wojsk niemieckich towarzyszyły aresztowania, egzekucje, stopniowe przesiedlenia ludności cywilnej do dzielnic o niskim standardzie, prześladowania inteligencji... Od początku grudnia na części ziem okupowanych systematycznie zamykano polskie szkoły na wszystkich poziomach edukacji.

Czy potraficie sobie wyobrazić życie w domu bez okien? Tylko jedne, wąskie drzwi, przez które można wejść lub wyjść – i cztery ściany. Nic poza tym. Żadnego widoku na zewnątrz, światła, słońca, wiatru, powiewu świeżego powietrza. Brzmi jak koszmarny sen, prawda?