Po zdradzieckiej agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 r. Sowieci urządzili m.in. w Kozielsku, w dawnych zabudowaniach cerkiewnych i klasztornych, obóz dla jeńców wojennych. Uwięzili tam kilka tysięcy oficerów, których wiosną 1940 r. wymordowali w Katyniu.

W obozie w Kozielsku w 1940 r. z inicjatywy i na zamówienie por. Tadeusza Bireckiego, Sekretarza Generalnego i założyciela Instytutu Marianum w Wilnie, powstały dwa obrazy Matki Bożej Kozielskiej. Zgodnie z zamysłem porucznika, miały one połączyć w jednym wizerunku obraz Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej i odkryty na murze prawosławnej cerkiewki zamienionej na obóz obraz spopularyzowanej przez mieszkających tam bazylianów Matki Boskiej Żyrowickiej z Dzieciątkiem. Obrazy wykonano z używanej w obozowej kuchni, a pochodzącej z ikonostasu deski przeciętej na pół. Na jednej części por. Michał Siemiradzki – bratanek znanego malarza Henryka Siemiradzkiego – namalował olejny wizerunek Matki Boskiej. Z drugiej części por. Tadeusz Zieliński wyrzeźbił bardziej znany wizerunek Najświętszej Marii Panny Zwycięskiej (umieszczony obecnie w polskim kościele św. Andrzeja Boboli w Londynie i otoczony szczególną czcią emigracji). Oba obrazy zostały poświęcone w Wielką Sobotę 1941 r. przez jeńca, ks. Nikodema Dubrawkę, który odprawił Mszę św. przed płaskorzeźbą. Przed obrazem Siemiradzkiego pierwszą Mszę św. odprawił w Kozielsku ks. Czesław Królikowski.

Obraz Michała Siemiradzkiego wyszedł z obozu w Kozielsku jako pierwszy z grupą jeńców 8 czerwca 1941 r., pod opieką podchor. Wojciecha Siemińskiego. Droga wojennej tułaczki obrazu z polskimi oficerami – jeńcami prowadziła przez Karelię do Murmańska, dalej Morzem Barentsa do portu Ponoi aż na półwysep Kola.

Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w dniu 22 czerwca 1941 r. ta grupa jeńców została skierowana przez Morze Białe do Archangielska, potem do obozu-monasteru Bogurodzicy w Suzdalu, skąd pod opieką Siemińskiego obraz dotarł do Tatiszczewa koło Buzułuku, gdzie formowano 5. Dywizję Kresową. Od tej pory z polskimi żołnierzami obraz rozpoczął dalszą wędrówkę przez Morze Kaspijskie, Iran, Irak. W Bagdadzie Siemiński przekazał obraz T. Bireckiemu. Kolejnym etapem stała się Ziemia Święta.

Do Jerozolimy obraz dotarł w grudniu 1943 r. już pod prawowitą opiekę Instytutu Marianum. Tam też szatę dekoracyjną wykonał artysta malarz Tadeusz Terlecki. W połowie sierpnia 1947 r. obraz dostał się do Egiptu, skąd przewieziony został przez samego Bireckiego do Anglii 15 września 1947 r.

W Anglii obraz przebywał w Londynie, w polskiej parafii w Brighton. Na życzenie abpa Józefa Gawliny wyjechał w 1954 r. do Rzymu na Międzynarodowy Kongres Roku Maryjnego. Został uhonorowany specjalnym medalem papieża Piusa XII, którym odznaczane były sztandary najwybitniejszych sanktuariów świata.

Po śmierci por. Bireckiego w 1966 r. obraz przekazano pod opiekę kolejnego Sekretarza Generalnego Instytutu Marianum Stanisława Przyszlakowskiego.

W 1962 r. Michał Siemiradzki odnowił obraz. Komisyjne oględziny obrazu w 1977 r. potwierdziły jego autentyczność.

Charakterystyczna rysa – pęknięcie obrazu – powstała w londyńskim domu ciężko chorego Przyszlakowskiego, po zakończeniu Mszy św. odprawionej w jego intencji przez ks. prałata Zdzisława A. Jastrzębca Peszkowskiego. Jemu to została przekazana opieka nad wizerunkiem. Z ks. prałatem Peszkowskim Zwycięska Królowa Różańca z Kozielska dotarła do Polski w 1988 r. i znalazła swoje miejsce w Warszawie przy ul. Dziekania 1. Kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie gromadził wokół siebie tych, dla których Matka Boża z Kozielska stała się Zwycięską Patronką, oraz tych, którzy przed Jej obliczem kultywowali pamięć o polskich jeńcach straconych w Katyniu, Kozielsku, Miednoje, zagubionych na stepach Kazachstanu i bezdrożach Syberii. Pod opieką ks. prałata obraz – niezwykły świadek losu Polaków w XX wieku – peregrynował na Jasną Górę i do Rzymu, gdzie w 1991 r. otrzymał papieskie błogosławieństwo Jana Pawła II jako Narodowa Relikwia. 10 grudnia 2001 r. ks. prałat Peszkowski przekazał wizerunek Matki Bożej z Kozielska ojcom jezuitom do sanktuarium św. Andrzeja Boboli w Warszawie.

16 kwietnia 2002 r. w sanktuarium obraz Zwycięskiej Królowej Różańca z Kozielska został intronizowany w 300-lecie kultu św. Andrzeja Boboli, w czasie uroczystej Mszy św. pod przewodnictwem ks. biskupa Tadeusza Pikusa. W okolicznościowej homilii bp Pikus modlił się: Matko Boża, Niepokalana Maryjo! Wzywamy Cię jako ZWYCIĘSKĄ KRÓLOWĄ RÓŻAŃCA z Kozielska. Pod Twoją opiekę się uciekamy, gdyż ufamy, że zwycięstwo Królestwa Bożego w naszym świecie dokona się dzięki Tobie, skoro Jezus dał nam Ciebie jako Matkę. Twój Obraz przypomina o zwycięstwie, jakiego doświadczyli nasi przodkowie w czasach złowrogiego totalitaryzmu. Wspierała ich wiara i modlitwa, zwłaszcza różaniec, do którego i nas usilnie zachęcasz. Ożywieni tą samą wiarą zanosimy naszą modlitwę przed Twoim Obrazem przez Jezusa Chrystusa, Twojego Syna, który króluje z Ojcem w jedności Ducha Świętego przez wszystkie wieki wieków. Amen.

Ks. Jan Twardowski napisał o Matce Boskiej Kozielskiej:

BEZ KAPLICY
jest taka Matka Boska
co nie ma kaplicy
na jednym miejscu pozostać nie umie
przeszła przez Katyń
chodzi po rozpaczy
spotyka niewierzących
nie płacze
rozumie

Dzisiaj Zwycięska Królowa Różańca z Kozielska, której obraz poświęcił w 2003 r. Jan Paweł II, znalazła swoje miejsce w specjalnej kaplicy w pobliżu szklanego sarkofagu z relikwiami św. Andrzeja Boboli, męczennika i patrona Polski. Tu wysłuchuje naszych próśb i odbiera nieustannie cześć…

opracowano na podstawie tekstów:
A. Zambrowskiego, T. Walewskiej-Przyjałkowskiej, historii obrazu zamieszczonej na stronach internetowych warszawskich jezuitów