Chrześcijanin, gdy staje do modlitwy, styka się z dziedzictwem tych, którzy modlili się przed nim. Świadkowie, którzy poprzedzili nas w drodze do Królestwa (…) – naucza Katechizm Kościoła Katolickiego – uczestniczą w żywej tradycji modlitwy przez wzór swojego życia, przez pozostawione przez nich pisma oraz przez swoją modlitwę (KKK 2683).

Książka o. Marka Wójtowicza SJ Modlitwy polskich świętych pozwala wsłuchiwać się w prośby i dziękczynienia zanoszone na przestrzeni wieków przez świętych i błogosławionych polskiego Kościoła. Dzięki niej święci mogą stać się nauczycielami kontaktu z Bogiem. Zgodnie z sugestią z okładki – Pomódlmy się razem z przemożnymi opiekunami Ojczyzny – książka może posłużyć za modlitewnik, praktyczne narzędzie pomagające w rozwoju duchowym i zgłębianiu tajemnicy obcowania świętych. Wybór oryginalnych tekstów modlitw pozwala czytelnikowi odnaleźć swoje myśli w słowach świętych. Umożliwia zetknięcie się własnej wrażliwości z charakterystycznymi rysami pobożności poszczególnych postaci. Prawdziwe spotkanie z Bogiem prowadzi zawsze do działania. Podobnie lektura Modlitw polskich świętych: skłania do dalszych poszukiwań, do zgłębiania mądrości Kościoła i do gorliwego głoszenia Ewangelii.

Krótkie biogramy wraz z wizerunkami, poprzedzające teksty modlitw, prócz przybliżenia sylwetek świętych, ich cnót heroicznych i zwyczajnych, wskazują na organiczny związek modlitwy z życiem. Możemy się przekonać – na najlepszych przykładach – że modlitwa czerpie z życia, a życie wyraża się w modlitwie.

Patrzymy na świętych jako na wybitne osobowości oraz „ludzi Boga”, dzięki którym możemy w jakimś aspekcie dosięgnąć obrazu, który On w nas zaszczepił. Ale przecież święci – jak my – nie mogli obyć się bez zwyczajnych więzi z innymi ludźmi. Na uwagę zasługują rozsiane na kartach książki spostrzeżenia o relacjach świętych, nie tylko tych charytatywnych i duszpasterskich. Na przykład przyjaźń św. Rafała Kalinowskiego i św. Alberta Chmielowskiego stanowi dla autora dowód, że święci chodzą parami i nawzajem się wspomagają. Stąd zaś wypływa zaproszenie: Ludowe przysłowie mówi: „Z kim przestajesz, takim się stajesz”. Szukajmy takich przyjaciół, którzy niosą w swoich sercach skarb wiary w Boga i chętnie dzielą się nim z innymi.

O wartości publikacji w dużej mierze przesądza jej patriotyczny charakter, wolny jednak od wszelkich partykularyzmów. Wszak polscy święci są nasi, bo są równocześnie świętymi Kościoła powszechnego. Książka zachęca raczej do troski o rozwój Polski oraz mądre i dobre życie Polaków. Sprzeciwia się tym samym postawom wywyższającego się patriotyzmu czy bezrefleksyjnej, zewnętrznej tylko pobożności, tak często utożsamianymi z kultem świętych. Wobec zjawiska sekularyzacji autor zwraca uwagę na potrzebę liczebnego zwiększenia ludzi mających głęboką wiarę, a zarazem dobrze wykształconych (w biogramie św. Józefa Sebastiana Pelczara). W innym zaś miejscu, opisując życie św. Jana Kantego, zaznacza z przekonaniem: Aby Polska nadal rozwijała się duchowo i materialnie, potrzeba nam wybitnych uczonych i twórców kultury, którzy potrafiliby łączyć głęboką wiedzę i wynalazki techniczne z głęboką wiarą w Boga, który jest Panem i Zbawicielem. W obliczu kryzysu rodziny przedstawia rozwiązania bł. Franciszki Siedliskiej, owoc żarliwej kontemplacji. W horyzoncie beznadziei rysuje bohaterską sylwetkę św. Maksymiliana Marii Kolbego. Nie zapomina przy tym podkreślić źródła postawy świętych: Nie utracić nadziei w Auschwitz, niemieckim obozie koncentracyjnym, w miejscu, które stało się „fabryką śmierci”, było specjalną łaską od Boga.

Połączenie pasji hagiografa i zaangażowania patrioty zaowocowało wyborem inspirujących (często nieznanych) biografii i antologią modlitw w poręcznym formacie książki do nabożeństwa. Krótko po obchodach stulecia odzyskania niepodległości Modlitwy polskich świętych przypominają o dziedzictwie Polaków, jakim są ich święci. Zapraszają także do wewnętrznej niepodległości i godności, które stanowią o duchowej konstytucji każdego mieszkańca. Zgodnie z refleksją bł. ks. Jerzego Popiełuszki, cytowaną w książce: Zachować godność, by móc powiększać dobro, zwyciężać zło – to pozostać wewnętrznie wolnym, nawet w warunkach zewnętrznego zniewolenia, pozostać sobą w każdej sytuacji życiowej. Jako synowie Boga nie możemy być niewolnikami.

***

ks. Marek Wójtowicz SJ, Modlitwy polskich świętych
Wydawnictwo WAM, Kraków 2019