1. Charyzmat i duchowość

Apostolstwo Modlitwy (AM), jest stowarzyszeniem religijnym w Kościele katolickim. Jego charyzmat, wyraża hasło: modlić się i służyć. Wyrosło ono na gruncie Ćwiczeń duchownych św. Ignacego Loyoli.

Święty, zafascynowany osobą Jezusa chciał służyć pod Jego sztandarem i pomagać ludziom w ich drodze wiary. Stąd bierze się głęboka więź z Chrystusem cechująca członków AM. Oddają oni hołd Miłości, której znakiem i symbolem jest Boskie Serce. Jest Ono ewangelicznym źródłem duchowości tego stowarzyszenia.

Celem AM jest formowanie w szkole Eucharystii chrześcijan, oddanych Sercu Jezusa poprzez codzienne ofiarowanie siebie i modlitwę w intencjach wyznaczanych na każdy miesiąc przez Ojca Świętego. W ten sposób członkowie włączają się w powszechną misję ewangelizacyjną Kościoła.

Członkowie AM są zachęcani, by przez uczestnictwo w Eucharystii jednoczyli się z Chrystusem i w ten sposób włączali się w apostolską misję Kościoła. Stowarzyszenie to rozwija swoją działalność w oparciu o diecezje i parafie. Grupy apostolskie współpracują z ks. proboszczem. Kierunek apostolskiej działalności wyznaczają statuty AM i miesięcznik Posłaniec Serca Jezusowego.

Biuletyn: Modlitwa i służba był organem Apostolstwa Modlitwy. Celem jego była pomoc w duchowej formacji członków AM. Tytuł 16 - stronicowego pisma nawiązywał do jednego z haseł Apostolstwa Modlitwy. Pismo redagowali jezuici z Krajowego Sekretariatu w Krakowie wraz z zespołem osób świeckich. Biuletyn miał kilka działów: Od redakcji; Z nauczania Kościoła; Intencje Apostolstwa Modlitwy; Rok kościelny; Komentarz do czytań niedzielnych; Lektura duchowa; Duchowość Apostolstwa Modlitwy; Życie Apostolstwa Modlitwy. Koordynował współpracę między Krajowym Dyrektorem AM a ogniskami AM i jego członkami. Ukazywał się co miesiąc od września 2006 roku do grudnia 2010 w nakładzie miesięcznym 1600 egz.

Teologiczne podstawy AM czerpie z nauki Kościoła o Sercu Boga-Człowieka. Kult tego Serca był i jest przedmiotem szczególnej troski wielu papieży. Na uwagę zasługuje nauczanie w tym względzie Benedykta XIII, Klemensa XII, Piusa VI, Piusa VII, Piusa IX, Leona XIII, Piusa XI, Piusa XII, Pawła VI, Jana Pawła II i Benedykta XVI. W ostatnich 50 latach ukazały się aż trzy encykliki poświęcone kultowi Serca Bożego.

W Encyklice Leona XIII Annum sacrum (1899) papież zwracał uwagę na motywy skłaniające do poświęcenia ludzkości Sercu Jezusa i uznania Jego władzy nad całym światem. Encyklika Piusa XI Miserentissimus Redemptor (1928) zachęca do wynagradzania Sercu Bożemu za ludzkie grzechy. Duch wynagrodzenia jest istotnym elementem kultu Bożego Serca.

Trzecia encyklika Haurietis aquas (1956), wydana przez Piusa XII, wskazywała na biblijne korzenie nabożeństwa do Bożego Serca i podkreślała jego aktualność: Kult Najświętszego Serca Jezusowego jest w swojej istocie przede wszystkim odpowiedzią naszej ludzkiej miłości na miłość Boga względem nas. W rzeczywistości bowiem tylko miłość zdolna jest poddać dusze ludzkie całkowicie i doskonale pod władanie Boga. Paweł VI w swym Liście apostolskim, wydanym z okazji dwusetnej rocznicy ustanowienia liturgicznego święta ku czci Serca Jezusa, ubolewa, że u wielu ludzi ten kult nieco osłabł; a zarazem wyraża życzenie, by on rozwijał się z każdym dniem coraz bardziej i był przez wszystkich należycie ceniony. Jest to bowiem znakomita i wypróbowana forma pobożności, która i w naszych czasach, szczególnie gdy się uwzględni zalecenia Soboru Watykańskiego II, stanowi jak najbardziej odpowiedni sposób uczczenia Chrystusa Króla, centrum wszystkich serc. W nauczaniu papieży (Leona XIII, Piusa XI, Piusa XII i Pawła VI) kult Serca Bożego jest najbardziej wypróbowaną formą pobożności. Pius XII nauczał, iż w kulcie Serca Bożego zawiera się streszczenie całej religii i norma doskonałego życia chrześcijańskiego.

Jan Paweł II nauczał: Serce Zbawiciela ożywia cały Kościół i przyciąga ludzi, którzy otwarli swoje serca na niezgłębione bogactwa tego jedynego Serca. Jednocześnie wyraża gorące pragnienie: O jakże bardzo jest potrzebny w Kościele ten zastęp serc czuwających, dzięki którym miłość Serca Bożego nie pozostanie osamotniona i nieodwzajemniona.

AM opiera swoją duchowość na powyższym nauczaniu Kościoła. Chce ono kochać i służyć Bogu i ludziom. Szkołą tej służby jest Eucharystia. Można ją nazwać sercem duchowości Apostolstwa Modlitwy (Statuty AM 14-18).

2. Historia powstania Apostolstwa Modlitwy

Apostolstwo Modlitwy powstało w południowej Francji, w jezuickim kolegium w Vals w 1844 roku. Inspiratorem był ojciec duchowny studiującej młodzieży ks. Franciszek Gautrelet SJ (1807-1886). Ideę Apostolstwa Modlitwy rozwinął i nadał jej ramy organizacyjne teolog i publicysta Henryk Ramiere SJ (1821-1884). Jego książka L'Apostolat de la Priere (1859) zawiera podstawy teologiczne dla Apostolstwa Modlitwy. On też rozpoczął wydawanie jego organu Posłaniec Serca Jezusowego. W ikonografii tego Stowarzyszenia najbardziej rozpowszechniony został wizerunek Serca Jezusa, namalowany przez Pompejusza Batoniego dla jezuickiego kościoła del Gesu w Rzymie w 1760 roku. W roku 1866 papież Pius IX zatwierdził statuty Apostolstwa Modlitwy. W trzydzieści lat później (1896) uczynił to także Leon XIII. Po zakończeniu drugiej wojny światowej dostosowano statuty do nowej sytuacji duszpasterskiej. Aktu zatwierdzenia dokonał papież Pius XII w roku 1951. Pięć lat później (l956) ogłosił on encyklikę Haurietis aquas. Wskazał w niej na biblijne korzenie kultu Najświętszego Serca Jezusa. Statuty dostosowane do duszpasterskich wskazań II Soboru Watykańskiego zatwierdził Paweł VI (1968). Do dziś stanowią one fundament duchowości AM i według nich dokonuje się proces formowania członków.

W Polsce pierwsze ogniska AM powstały w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Najstarszy dokument, świadczący o istnieniu AM, pochodzi z roku 1867. Znajduje się on w katedrze przemyskiej. O szybkim rozwoju AM w naszym kraju świadczy fakt, że już w roku 1871 w Krakowie prowincjał jezuitów Kasper Szczepkowski poświęcił kaplicę Serca Jezusowego i uroczyście powołał AM pod nazwą Apostolstwo Serca Jezusowego. Przy kaplicy powstał ośrodek centralny AM. Kierował nim ks. Stanisław Stojałowski SJ (1845-1911) i to on rozwinął działalność tak, że pod koniec 1871 roku do AM należało ok. 15 centrów: domów zakonnych i parafii. Cieszyło się ono wielkim uznaniem biskupów. Najbardziej dynamicznie rozwijało się w Galicji i pod zaborem pruskim. W zaborze rosyjskim z powodu prześladowań przyjęło się dopiero w czasie pierwszej wojny światowej. Z inicjatywy ks. Stojałowskiego zaczął się ukazywać (1872) miesięcznik Apostolstwo Serca Jezusowego, który stał się oficjalnym organem Apostolstwa Modlitwy. Jego celem było pomagać w rozwoju duchowym członkom AM i krzewić nabożeństwo do Serca Bożego. Od 1904 do 2006 roku, miesięcznik nosił nazwę Posłaniec Serca Jezusowego i nazwa ta została zmieniona na Posłaniec we wrześniu 2006 roku. Od 2006 roku oficjalnym organem AM był biuletyn Modlitwa i Służba wydawany przez Krajowy Sekretariat AM do grudnia 2010 r. w Krakowie. Od 2011 r. Posłaniec Serca Jezusowego jest ponownie oficjalnym organem AM.

Żywiołowy rozwój kultu Serca Pana Jezusa i Apostolstwa Modlitwy zrodził konieczność powstania świątyni godnej Serca Boga-Człowieka. Zbudowano ją ze składek polskiego społeczeństwa w Krakowie przy ulicy Kopernika 26, czyli tam, gdzie do dziś rezyduje Krajowy Sekretariat. Świątynię konsekrowano w 1921 roku przy udziale prawie całego Episkopatu Polski. Kraków ze swą bazyliką stał się duchową stolicą kultu Najświętszego Serca Jezusa na całą Polskę. Największy rozwój AM osiągnęło w latach między wojnami. W roku 1938 liczba ognisk wzrosła do 2500. Liczba członków wynosiła ponad 750 000 osób. We wrześniu 1938 roku miał miejsce I Zjazd Księży Dyrektorów Apostolstwa Modlitwy. Wydano księgę pamiątkową Apostolstwo Modlitwy w teorii i praktyce. W omawianym okresie do jego rozwoju przyczynili się najbardziej księża: Stanisław Stojałowski, Michał Mycielski, Kazimierz Riedl, Alojzy Fridrich, Piotr Kutyba, Ernest Matzel i Józef Andrasz.

Po drugiej wojnie światowej kult Serca Bożego przybrał na sile. W dniu 4 stycznia 1948 roku odczytano z ambon list Episkopatu Polski. Zapowiadał on uroczyste poświęcenie narodu Boskiemu Sercu Jezusa. Tego aktu dokonano w uroczystość Chrystusa Króla w dniu 21 października 1951 roku. Było to wyrazem wdzięczności za łaski otrzymane w ciągu milenijnej historii chrześcijańskiej, najściślej związanej z Chrystusem i Jego Kościołem opartym na Piotrze.

W listopadzie 1949 roku Apostolstwo Modlitwy, jako stowarzyszenie katolickie, zostało zdelegalizowane. Mimo to istniało w wielu parafiach. Przyczyniali się do tego jezuiccy misjonarze. Prowadzili oni misje Serca Jezusowego, na których dokonywano poświęcenia parafii i rodzin Najświętszemu Sercu Jezusa.

Posłaniec Serca Jezusowego był dwukrotnie zawieszany w swej działalności. Raz podczas II wojny światowej w latach 1941-45, a drugi raz w czasie panowania reżimu komunistycznego, w latach 1953-81. Największy nakład osiągnął przed wojną (1939). Liczba egzemplarzy wynosiła od 60 000 do 150 000. Po wznowieniu zaś miesięcznika, czyli od 1982 roku nakład wynosił około 100 000 egzemplarzy. Stopniowo jednak malał poniżej 15 000 egzemplarzy.

Po roku 1982 Apostolstwo Modlitwy zaczęło się odradzać, także dzięki wznowieniu Posłańca Serca Jezusowego. W Czechowicach w dniach od 21-24 kwietnia 1989 roku, odbył się Ogólnopolski Zjazd Delegatów Apostolstwa Modlitwy. Omawiano na nim zadania Apostolstwa Modlitwy w Kościele w Polsce i w świecie. Postulowano, aby większą odpowiedzialność za AM przejęli na siebie świeccy, działający w ramach parafii. Po upadku komunizmu ożywiło się duchowe życie Apostolstwa Modlitwy. Aktywniej zacząć działać Krajowy Sekretariat. Położono nacisk na formację nowych członków. W oparciu o nowe statuty zaczęto wydawać materiały formacyjne i przeprowadzać rekolekcje celem pogłębienia duchowości apostolskiej. W dniach od 23 do 28 września 2009 roku, w Domu Rekolekcyjnym Jezuitów w Częstochowie odbył się po raz drugi w Polsce Europejski Zjazd Sekretarzy Krajowych AM. Poprzedni miał miejsce również w Częstochowie w dniach od 25 do 28 września 1993 roku. Międzynarodowy zjazd AM w Częstochowie miał miejsce w 2009 r.

O niesłabnącej aktualności Apostolstwa Modlitwy świadczy wypowiedź Ojca Świętego Jana Pawła II. Skierował ją do uczestników Międzynarodowego Kongresu Dyrektorów Krajowych Apostolstwa Modlitwy obradującego w Rzymie (1985): Oddaję to pobożne Stowarzyszenie w wasze ręce jako bezcenny skarb serca Papieża i Serca Chrystusa. Poświęćcie wszystkie swe talenty i wszystkie wasze siły, by wypełnić tę misję, jaką wam powierzam.

Struktura Apostolstwa Modlitwy jest następująca: na jego czele stoi papież. Zleca on opiekę nad AM jezuitom. Stąd Dyrektorem Generalnym AM jest najwyższy przełożony Towarzystwa Jezusowego, który kieruje nim poprzez swego Delegata, rezydującego w Rzymie. Ojciec generał mianuje Dyrektorów Krajowych. W każdej diecezji zostaje powołany przez biskupa Ordynariusza Dyrektor Diecezjalny. Jego nominacja następuje po uprzednim powiadomieniu o tym fakcie Dyrektora Krajowego. Dyrektor Diecezjalny ustanawia nowe centra lokalne Apostolstwa Modlitwy (Statuty 33-36).

3. Sylwetka założyciela

Założycielem i charyzmatycznym twórcą Apostolstwa Modlitwy był ks. Franciszek Gautrelet SJ (1807-1886). Jako ojciec duchowny potrafił tchnąć ducha apostolskiego w serca studiującej młodzieży w jezuickim kolegium w Vals koło Le Puy nad górną Loarą w południowej Francji. On to zachęcał młodych do ofiarowania Bogu nie tylko swoich modlitw, ale także wszystkich prac, nauki i różnych czynności w intencji zbawienia świata. Jego słowo jak dobre ziarno padło na żyzną glebę. Młodzi ludzie zapalili się do dzieła ewangelizacji świata.

Zachował się gorący apel, jaki ojciec Franciszek skierował do młodzieży: Musimy być apostołami. Apostołować można słowem i czynem, a jeszcze skuteczniej modlitwą. W czasie studiów nie możemy włączyć naszych sił w ewangelizację świata. Nie możemy krwią i potem zraszać terenów misyjnych, ale możemy się modlić. Nasze modlitwy, pokuty i dobre uczynki posiadają wielką moc. Ich wartość w rozszerzaniu Królestwa Bożego jest ogromna.

AM zrodziło się w klimacie żarliwej troski o rozwój Królestwa Bożego i odpowiedzialności za ewangelizację świata. Papież Paweł VI zaliczył je do najbardziej zbawiennych instytucji, jakie w Kościele powstały i dla Kościoła pracują. A Jan Paweł II stwierdził: Trzeba wrócić do Apostolstwa Modlitwy. Jest to apostolstwo najbardziej potrzebne (1982). Benedykt XVI w 2006 roku w Liście do Generała zakonu jezuitów Petera-Hansa Kolvenbacha napisał: Wpatrywanie się w "bok przebity włócznią", w którym skupia się bezbrzeżna, zbawcza wola Boga, nie może być traktowane jako przejaw powierzchownej dewocji. Adoracja miłości Boga, która znalazła swój wyraz w symbolu "przebitego serca", jest niezbędna dla utrzymania żywej więzi z Bogiem.

4. Formacja stowarzyszenia

Apostolstwo Modlitwy wyrosło z pragnienia głębszej współpracy z Chrystusem w dziele zbawienia świata. Obecnie AM jest bardziej ruchem ze swoistą duchowością Serca Jezusowego i misyjną niż stowarzyszeniem ujętym w ścisłe ramy organizacyjne, które przed przyjęciem do swych szeregów nowych członków wymagałoby jakiejś dłuższej formacji. Niemniej jednak jego członkom są proponowane pewne konkretne praktyki. Każdy, kto decyduje się je spełnić, tym samym zostaje jego członkiem.

Do tych praktyk należą: Modlitwa Codziennego Ofiarowania, w której ogarnia się intencje Ojca Świętego (ogólne i misyjne) wyznaczone przez papieża na dany miesiąc; częste uczestnictwo we Mszy św. i przyjmowanie Komunii św. w duchu wynagrodzenia za zniewagi, jakich doznaje Jezus; oraz cześć oddawana Matce Bożej (np. przez odmawianie różańca). Statuty Apostolstwa Modlitwy, zatwierdzone przez Pawła VI w roku 1968, kładą nacisk na formację Eucharystyczną (Statuty 9-14). Temu celowi służy pogłębienie cnót: wiary, nadziei i miłości. Uczeń Chrystusa otrzymał je na chrzcie św. jakby w zalążku. Trzeba je stale rozwijać, by zaowocowały świadectwem życia i duchem apostolskim.

5. Metody ewangelizacji

Ewangelizacja AM opiera się na systematycznie prowadzonej modlitwie osobistej i wspólnotowej. W formacji zwraca się uwagę na rozwijanie osobowej więzi z Jezusem. Od tego zależy dynamika apostolatu. Obszarem ewangelizacji staje się najpierw własne serce; następnie obejmuje własną rodzinę, potem relacje sąsiedzkie, pracę zawodową oraz wszelkie kontakty z ludźmi. Chodzi o to, by całe życie, a nie tylko chwile poświęcone modlitwie, zostały włączone w apostolat. Celem podtrzymywania dynamiki apostolskiej grupy zaleca się, by jej członkowie spotykali się raz w tygodniu; oraz by kapłan, opiekujący się grupą raz w miesiącu odprawił Mszę św. i wygłosił homilię nawiązującą do jego duchowości.

Ogniska Apostolstwa Modlitwy ściśle współpracują z księdzem proboszczem i są otwarte na potrzeby wspólnoty parafialnej. Ważna jest wierność nauczaniu Kościoła, świadectwo życia chrześcijańskiego, troska o godność człowieka w wymiarze osobistym i społecznym, wspieranie misji ewangelizacyjnej Kościoła. Aktywna współpraca w ramach parafii znajduje wyraz w różnych dziedzinach. Np. w trosce o chorych na terenie parafii; w prowadzeniu adoracji; w przygotowaniu liturgii eucharystycznej; w prowadzeniu Drogi Krzyżowej; w przeprowadzaniu czuwań w duchu wynagrodzenia; w organizowaniu spotkań dla osób samotnych z okazji świąt, wspieraniu duszpasterstwa powołań itp. Apostolstwo Modlitwy całym swym dynamizmem apostolskim pragnie służyć wspólnocie miejscowego kościoła i wspierać Kościół powszechny i nauczanie papieskie.

6. Publikacje

Apostolstwo Modlitwy posiadało swoje wydawnictwo. Należało ono do najstarszych w Polsce. Jego pełna nazwa brzmiała: Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy. Obecnie wydawnictwo WAM jest kontynuacją tego znanego wydawnictwa i funkcjonuje pod nową nazwą: WAM. Swym początkiem sięga 1872 roku, a więc WAM liczy już sobie 140 lat. Swoją siedzibę ma w Krakowie przy ulicy Kopernika 26. Aktualnie WAM wydaje w ciągu roku ponad 160 pozycji. Zakres tematyki jest różnorodny. W jego kręgu znajduje się problematyka życia duchowego i ascetyka; materiały katechetyczne i czasopisma; opracowania naukowe itp. Z czasopism najbardziej znane są: miesięcznik Posłaniec Serca Jezusowego i kwartalnik Życie duchowe.

7. Liczba członków i sympatyków

Krajowy Sekretariat aktualnie utrzymuje stały kontakt z 56 ogniskami Apostolstwa Modlitwy. W sumie skupia się w nich około 1200 osób. Zalicza się do nich te grupy, które biorą czynny udział w rekolekcjach w swoich miejscowościach i w nocnych adoracjach, jakie mają miejsce w pierwszy piątek miesiąca w Krakowie, przy ul. Kopernika 26, w bazylice Najświętszego Serca Jezusa. Obok wspomnianych ognisk istnieje rzesza sympatyków, którzy prenumerują miesięcznik Posłaniec Serca Jezusowego (4500 egz./m-c), Krajowy Sekretariat AM rozprowadza rocznie 40 tys. Intencji AM i dociera z informacją poprzez witrynę internetową www.ampolska.co do około 65 tys. odbiorców. Z wieloma członkami AM Krajowy Sekretariat pragnie nawiązać bezpośredni kontakt i ogarnąć ich duszpasterską troską przez pogłębianie kultu Najświętszego Serca Pana Jezusa. W każdy pierwszy piątek miesiąca Apostolstwo Modlitwy organizuje nocne czuwanie w Bazylice NSPJ w Krakowie przy ul. Kopernika 26.

8. Adres centrum Apostolstwa Modlitwy w Polsce

Krajowy Sekretariat Apostolstwa Modlitwy
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków
tel. 12 421 81 41, fax 12 423 23 94
www.ampolska.co
e-mail: [email protected]

9. Adresy liderów w Polsce i w świecie:

Krajowy Dyrektor Apostolstwa Modlitwy
ks. Stanisław Groń SJ
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków,
tel. 12  421 81 41
fax 12 423 23 94
czynny: wtorek, środa, czwartek od 15:00-17:00

ks. Ryszard Machnik SJ
Mały Rynek 8, 31-041 Kraków

ks. Tadeusz Chromik SJ
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków 

ks. Marek Wójtowicz SJ
ul. Kopernika 26, 31-501 Kraków

Witryna Apostolstwa Modlitwy w Rzymie
www.apostleshipofprayer.net