Jubileusz w Rzymie rozpoczyna się radosnym otwarciem Drzwi Świętych. Dotyczy ono nie tylko skrzydeł drzwi, lecz także kryjącego je muru, którego zburzenie symbolizuje usunięcie przeszkód, utrudniających nasze spotkanie z Bogiem.

Od 1500 roku datuje się obrzęd otwierania Drzwi Świętych (ustanowił go papież Aleksander VI Borgia), przez które Ojciec Święty przechodzi pierwszy przy śpiewie Psalmów 100 i 118: Wstępujcie w Jego bramy wśród dziękczynienia, wśród hymnów w Jego przedsionki; chwalcie Go i błogosławcie Jego Imię!; Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości, chcę wejść i złożyć dzięki Panu. Oto jest brama Pana, przez nią wejdą sprawiedliwi.

W Roku Jubileuszowym 2025 otworzy się aż pięć Drzwi Świętych, w tym cztery w rzymskich bazylikach papieskich i jedne w włoskim więzieniu Rebibbia, w którym przebywał zamachowiec na Jana Pawła II Mehmet Ali Agca. Kościół udziela odpustów jubileuszowych w szczególnych okolicznościach, by - przez dar łaski Chrystusa i zasługi świętych - nieść pomoc na drodze skruchy i uświęcenia. Jubileusz jest okazją, abyśmy odnowili swe życie religijne i dawali dobre świadectwo wiary oraz uzyskali odpust zupełny. Rok Jubileuszowy został ogłoszony po raz pierwszy w 1300 r., jednak pierwsze Drzwi Święte otwarto w 1425 r. i uczynił to papież Marcin V w Bazylice św. Jana na Lateranie. W 1499 r. papież Aleksander VI polecił, aby Drzwi Święte były otwierane nie tylko na Lateranie, ale również w Bazylice św. Piotra, w Bazylice Matki Boskiej Większej oraz Bazylice św. Pawła za Murami. Poczynając od 1475 r. jubileusze zwyczajne obchodzone są co 25 lat. Chodzi o to, by każde pokolenie mogło przeżyć jubileusz choć jeden raz w życiu. W XX wieku do zwykłych jubileuszy doszły jeszcze jubileusze nadzwyczajne: w 1933 r. i 1983 r., zwołane z okazji upływu 1900 i 1950 lat od daty Odkupienia. Kolejny nadzwyczajny Rok Święty – Jubileusz Miłosierdzia rozpoczął się 8 grudnia 2015 r. i trwał do 20 listopada 2016 r. W sumie dotychczas jubileusze obchodzono 29 razy. Wspomnijmy też, że w 1800 r. jubileusz nie odbył się, bo papież Pius VI zmarł 29 sierpnia 1799 r. w Valence, we francuskiej niewoli, a nowy papież Pius VII został wybrany w Wenecji 14 marca 1800 r.; do Rzymu mógł przybyć dopiero 3 lipca. 

Papież Franciszek ogłosił Jubileusz zwyczajny roku 2025 bullą Spes non confundit, (Nadzieja zawieść nie może - Rz 5, 5) w Rzymie, u Świętego Jana na Lateranie 9 maja 2024 r., w uroczystość Wniebowstąpienia Pana naszego Jezusa Chrystusa, w dwunastym roku swego pontyfikatu. W tejże bulli napisał:

Nadzieja jest również głównym przesłaniem zbliżającego się Jubileuszu, który zgodnie ze starożytną tradycją papież ogłasza co dwadzieścia pięć lat. Myślę o wszystkich pielgrzymach nadziei, którzy przybędą do Rzymu, aby przeżyć Rok Święty, a także o tych, którzy nie mogąc dotrzeć do miasta Apostołów Piotra i Pawła, będą go obchodzić w Kościołach partykularnych. Niech to będzie dla wszystkich wydarzenie żywego i osobistego spotkania z Panem Jezusem, „bramą” zbawienia (por. J 10, 7.9); z Tym, którego Kościół ma misję głoszenia zawsze, wszędzie i wszystkim jako „naszą nadzieję” (1 Tm 1, 1).

(…) Teraz nadszedł czas nowego Jubileuszu, w którym Drzwi Święte zostaną ponownie otwarte, aby dać żywe doświadczenie Bożej miłości, która wzbudza w sercu pewną nadzieję zbawienia w Chrystusie. Jednocześnie ten Rok Święty skieruje nas ku kolejnej fundamentalnej rocznicy dla wszystkich chrześcijan: w 2033 r. obchodzone będzie bowiem dwa tysiące lat Odkupienia dokonanego przez mękę, śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa. Przed nami zatem droga naznaczona wielkimi etapami, w której łaska Boża poprzedza i towarzyszy ludziom gorliwie kroczącym w wierze, czynnym w miłości i wytrwałym w nadziei (por. 1 Tes 1, 3). Wspierany tak długą tradycją i mając pewność, że ten Rok Jubileuszowy będzie dla całego Kościoła intensywnym doświadczeniem łaski i nadziei, zarządzam, aby Drzwi Święte Bazyliki Świętego Piotra w Watykanie zostały otwarte 24 grudnia 2024, rozpoczynając w ten sposób Jubileusz Zwyczajny. W niedzielę, 29 grudnia 2024 r., otworzę Drzwi Święte mojej katedry Świętego Jana na Lateranie, która 9 listopada tego roku będzie obchodzić 1700. rocznicę poświęcenia. Następnie, 1 stycznia 2025 r., w uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi zostaną otwarte Drzwi Święte papieskiej Bazyliki Matki Bożej Większej. Na koniec, w niedzielę 5 stycznia zostaną otwarte Drzwi Święte papieskiej Bazyliki Świętego Pawła za Murami. Te trzy ostatnie Drzwi Święte zostaną zamknięte przed niedzielą 28 grudnia tego samego roku. Postanawiam również, że w niedzielę 29 grudnia 2024 r. we wszystkich katedrach i konkatedrac, biskupi diecezjalni będą sprawować Eucharystię jako uroczyste otwarcie Roku Jubileuszowego, zgodnie z Rytuałem, który zostanie przygotowany na tę okazję. (…) Podczas Roku Świętego, który w Kościołach partykularnych zakończy się w niedzielę 28 grudnia 2025 r., należy zatroszczyć się o to, aby Lud Boży mógł przyjąć z pełnym udziałem zarówno głoszenie nadziei łaski Bożej, jak i znaki potwierdzające jej skuteczność. Jubileusz Zwyczajny zakończy się zamknięciem Drzwi Świętych Papieskiej Bazyliki Świętego Piotra w Watykanie, 6 stycznia 2026 r., w uroczystość Objawienia Pańskiego. Oby światło chrześcijańskiej nadziei dotarło do każdego człowieka, jako orędzie Bożej miłości skierowane do wszystkich! Niech Kościół będzie wiernym świadkiem tego orędzia na całym świecie! (…).

Znak Jubileuszu - Drzwi Święte w Bazylice św. Piotra w Watykanie

Od 1377 r. Watykan stał się oficjalną rezydencją papieża, która wcześniej znajdowała się na Lateranie. Watykan z Bazyliką św. Piotra jest duchowym centrum chrześcijaństwa, a miejsce to jest otoczone czcią dzięki obecności grobu św. Piotra i jednoczy nas z początkami chrześcijaństwa. Otwieranie drzwi jest symbolem umożliwienia dostępu do wiecznej szczęśliwości.  

Z pewnością każdy z pielgrzymów przybywających do Rzymu będzie chciał przejść przez Drzwi Święte. Aby umożliwić to wszystkim, również w innych bazylikach rzymskich będą otwarte Drzwi Święte. Przekraczając ich próg, pielgrzym może sobie przywołać na myśl tekst z Ewangelii św. Jana: Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony - wejdzie i wyjdzie, i znajdzie paszę (10, 9). Drzwi to też przejście prowadzące do wnętrza kościoła, gdzie czujemy się u siebie. Wejście do świątyni można rozumieć symbolicznie, jako powrót do wspólnoty chrześcijańskiej tych, dla których Kościół stał się czymś obcym. Kościół jest więc  miejscem spotkania i dialogu, pojednania i pokoju z Chrystusem, który czeka nie tylko na wizytę pielgrzymów w murach kościoła, ale przede wszystkim we wspólnocie ludzi wierzących. W Rzymie są groby świętych Apostołów Piotra i Pawła, którzy tam uformowali wspólnotę chrześcijan i ponieśli śmierć męczeńską, a ich przykład i nauczanie stanowiły zawsze fundament Kościoła Powszechnego.

Obecne Drzwi Święte to pierwsze z pięciorga drzwi prowadzących do Bazyliki św. Piotra. Znajdują się po prawej stronie w jej przedsionku i mają swoje odpowiedniki w Bazylikach: św. Pawła, św. Jana na Lateranie i Matki Bożej Większej. Są odlane w brązie jako dzieło włoskiego rzeźbiarza Vica Consortiego (1902-1979). Zastąpiły poprzednie, rzeźbione w drewnie z 1749 r. Wykonano je na Jubileusz 1950 r. za pontyfikatu papieża Piusa XII. Zostały uroczyście otwarte 24 grudnia 1949 r. Rzeźbiarz Vico Consorti przedstawił na płycinach tych drzwi katechezę na temat tajemnicy grzechu i przebaczenia. Każdy Rok Jubileuszowy (zarówno zwyczajny, jak i nadzwyczajny) rozpoczyna się uroczystym otwarciem tych Drzwi przez Ojca Świętego, podczas specjalnej liturgii.

Klęcząc przed drzwiami papież otwiera je, popychając. Do ostatniego stulecia papież mniej lub bardziej symbolicznie rozpoczynał burzenie ceglanego muru osłaniającego Drzwi Święte. Z biegiem czasu murarze postanowili całkowicie usunąć cegły przed przybyciem papieża. Od 1950 r. więc grube mury skrywające Drzwi Święte są rozbierane wcześniej, aby podczas uroczystej liturgii papież mógł popchnąć drzwi od zewnątrz i przejść przez nie jako pierwszy pielgrzym. Cegły muru są sygnowane i posiadają swój numer (budowniczy np. nowego kościoła może zwrócić się do Watykanu, aby otrzymać taką cegłę, by wmurować ją w ścianę powstającej świątyni). Zasada ta dotyczy także cegieł ze zburzonego muru w pozostałych bazylikach papieskich.

Dwie marmurowe tablice umieszczone powyżej Drzwi upamiętniają Jubileusz zwyczajny z roku 1975 za pontyfikatu Pawła VI oraz nadzwyczajny Jubileusz Odkupienia z przełomu lat 1983 i 1984, ogłoszony przez papieża św. Jana Pawła II.

Pielgrzymka do Rzymu z okazji Roku Jubileuszowego

Pielgrzymowanie jest szczególnym doświadczeniem przejścia z codziennego otoczenia do miejsca sakralnego. I dlatego jest symbolem nawrócenia, czyli porzucenia grzechu, a zmierzania ku świętości. W tym sensie pielgrzymka, która jest jednym z głównych elementów Jubileuszu, przyczynia się do zmiany życia i jest czasem pomyślnym do pojednania (por. 2 Kor 6, 2). Jubileusz daje okazję głębszego przeżywania sakramentu pojednania, osobistego przyjęcia Bożego słowa. W pielgrzymowaniu ważna jest też modlitwa, by pielgrzymowanie nie było tylko wycieczką turystyczną. Zwykle pielgrzym uczestniczy w liturgii, która jest modlitwą wspólnotową Kościoła: według Soboru Watykańskiego II jest „szczytem”, do którego zmierza każda działalność Kościoła i jednocześnie źródłem, z którego wypływa cała jego moc (Sacrosanctum Concilium, 10). Uczestnicząc w Jubileuszu pielgrzym stara się umocnić swoją wiarę w Boga.

Zyskując odpust w Roku Jubileuszowym, uświadommy sobie, że jest on konkretnym przejawem miłosierdzia Bożego, które przekracza granice ludzkiej sprawiedliwości i je przemienia. Dodajmy, że każdy, kto z powodu choroby lub z innej poważnej przyczyny nie może obchodzić Jubileuszu jako pielgrzym, jest zachęcany do osiągnięcia owocu tego wydarzenia przez rozwój duchowy, który ten Rok Święty ułatwia. Można np. ofiarować cierpliwe znoszenia cierpienia oraz przyjmować Komunię świętą przynoszoną do domu przez uprawnionych szafarzy.

Płyciny i inskrypcje w Drzwiach Świętych

Otwarte Drzwi Święte – Brama Jubileuszowa w Roku Jubileuszowym jest symbolem otwartego nowego raju do przeobfitych dóbr Zbawienia. Fundatorem obecnych Drzwi Świętych w Bazylice św. Piotra w Watykanie był ordynariusz rzymskokatolicki Bazylei i Lugano bp Franz Von Streng (1884-1970), który wraz ze swymi wiernymi chciał w ten sposób podziękować Bogu za zachowanie Szwajcarii od dramatu II wojny światowej. Po 11 miesiącach prac Drzwi zostały otwarte w Wigilię Bożego Narodzenia 1949 r. W Drzwiach znajduje się 16 prostokątnych płycin w czterech rzędach. Opowiadają one historię ludzkości od raju do dnia dzisiejszego. U podstawy dwóch paneli na dole Drzwi Świętych jest łaciński napis z historią tej „Bramy Świętej” oraz duchowe życzenia dla przekraczających próg świątyni: Stąd tryskają obficie źródła Bożej Łaski i oczyszczają dusze wszystkich, którzy wchodzą, przywracają im święty pokój, zdobią ich chrześcijańską cnotą. Rok Święty 1950.

Przedstawienia na płycinach:

1. Cherubin przed Bramą Raju; 2. Wygnanie z Raju: Quod Heva tristis abstulit (Co smutna Ewa zabrała); 3 i 4. Zwiastowanie Maryi: Tu reddis almo germine (Ty oddajesz przez szlachetny Owoc) i Archanioł Gabriel; 5. Chrzest Jezusa w Jordanie: Tu venis ad me? (Ty przychodzisz do Mnie?); 6. Zabłąkana owca: Salvare quod perierat (Ocalić to, co zginęło); 7. Miłosierny Ojciec: Pater, peccavi in caelum et coram te (Ojcze, zgrzeszyłem przeciwko niebu i wobec Ciebie); 8. Uzdrowienie paralityka: Tolle grabatum tuum et ambula! (Weź swoje łoże i chodź!); 9. Przebaczenie jawnogrzesznicy: Remittuntur ei peccata multa (Odpuszczone zostają jej liczne grzechy); 10. Obowiązek przebaczenia: Septuagies septies (Siedemdziesiąt razy siedem); 11. Zaparcie się Piotra: Conversus Dominus respexit Petrum (Pan odwróciwszy się, spojrzał na Piotra);12. Nawrócony Hodie mecum eris in Paradiso (Dziś będziesz ze Mną w Raju); 13. Chrystus ukazujący się Tomaszowi: Beati qui crediderunt (Błogosławieni, którzy uwierzyli); 14. Ukazanie się w Wieczerniku: Accipite Spiritum Sanctum! (Weźmijcie Ducha Świętego!); 15. Nawrócenie Szawła: Sum Jesus quem tu persequeris (Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz); 16. Otwarcie Drzwi Świętych: Sto ad ostium et pulso (Stoję u drzwi i kołaczę).

Symfonia modlitwy - pragnienie papieża Franciszka

Przygotowując Rok Jubileuszowy 2025, papież Franciszek wyraził następujące pragnienie zawarte w liście z 11 lutego, we wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Lourdes 2022 r. do abp. Rino Fisichelli, Przewodniczącego Papieskiej Rady Do Spraw Promocji Nowej Ewangelizacji: Bardzo chciałbym, abyśmy poświęcili rok 2024, rok poprzedzający wydarzenie jubileuszowe, na wielką „symfonię” modlitwy. Modlitwy, przede wszystkim, aby odnowić nasze pragnienie przebywania w obecności Pana, słuchania Go i adorowania. Modlitwa ponadto, aby podziękować Bogu za liczne dary Jego miłości do nas i wychwalać Jego dzieło stworzenia, które wzywa wszystkich do poszanowania go i podjęcia konkretnych i odpowiedzialnych kroków w celu jego ochrony. Modlitwa jako wyraz jednego „serca i jednej duszy” (por. Dz 4, 32), co przekłada się na solidarność i dzielenie się chlebem powszednim. Modlitwa, która umożliwia każdemu mężczyźnie i każdej kobiecie na tym świecie zwrócenie się do jedynego Boga i wyjawienie Mu tego, co kryje się w głębi ich serca. Modlitwa jako królewska droga do świętości, która pozwala nam być kontemplatywnymi nawet pośród aktywności. Jednym słowem, niech to będzie intensywny rok modlitwy, w którym serca otworzą się na przyjęcie wylewu Bożej łaski i uczynią „Ojcze nasz”, modlitwę, której nauczył nas Jezus, programem życia każdego z Jego uczniów.

Został już ostatni miesiąc roku 2024. Wykorzystajmy go dobrze na modlitwę w sprawie, o którą prosi nas papież Franciszek, a będzie to znakiem, że dobrze przygotowaliśmy się do Roku Jubileuszowego 2025.